Wyprowadzanie zaleglości ZUS – na czym polega?
Nieterminowe opłacanie składek lub pojawiające się zaległości wiążą się niestety z wieloma dodatkowymi obciążeniami budżetu. Są one zazwyczaj dotkliwe, tym bardziej, że większości z nich przedsiębiorca nie odliczy od swojego przychodu.
Zdarza się, że przedsiębiorcy nie płacą w terminie składek na ubezpieczenie społeczne lub wchodzą w spór z ZUS co do zakresu swoich zobowiązań finansowych. W konsekwencji muszą ponieść inne wydatki, przykładowo zapłacić odsetki, koszty sądowe oraz egzekucyjne. Czy tego typu kary finansowe można zaliczyć do kosztów prowadzenia działalności gospodarczej?
Odsetki od zaległości ZUS
W przypadku nieopłacania lub też nieterminowego opłacania składek płatnik jest zobowiązany zapłacić odsetki za opóźnienie. Pomimo poniesienia wydatku nie może on zaliczyć odsetek od niezapłaconych w terminie składek ubezpieczenia społecznego do swoich kosztów uzyskania przychodu. Zaliczanie tego rodzaju wydatków do kosztów uzyskania przychodu jest wykluczone w ustawie o PIT oraz ustawie o CIT.
W art. 23 ust. 1 pkt 18 ustawy o PIT (odpowiednio art. 16 ust. 1 pkt 21 ustawy o CIT) przewidziano natomiast, że nie uważa się za koszty uzyskania przychodów odsetek za zwłokę z tytułu opóźnionych wpłat należności budżetowych i innych należności, które wymagają przepisy prawa. Do odsetek za opóźnienie w zapłacie składek ZUS zastosowanie mają przepisy ordynacji podatkowej, co wynika z art. 23 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.
Ustawodawca wykluczył możliwość zaliczenia do kosztów uzyskania dochodu jedynie odsetek od zaległości o charakterze publicznoprawnym, jednak zakaz ten nie obowiązuje w przypadku odsetek za zwłokę w realizacji zobowiązań cywilnoprawnych, przykładowo naliczonych za opóźnienie w realizacji umowy wykonania usługi lub też sprzedaży.
Dodatkowe opłaty
ZUS niestety może nałożyć opłatę dodatkową od powstałego długu przy opłacaniu składek na ubezpieczenia społeczne. Ma ona charakter kary administracyjnej nakładanej na podatnika, który swoim zaniedbaniem spowodował powstanie niechcianej zaległości. Zgodnie z art. 24 ust. 1a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych w przypadku nieopłacenia składek lub też opłacenia ich w zaniżonej wysokości Zakład Ubezpieczeń Społecznych ZUS może wymierzyć płatnikowi składek dodatkową opłatę do wysokości nawet 100 proc. nieopłaconych składek.
Urząd może nałożyć opłatę dodatkową również na podstawie art. 47 ust. 10c ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Chodzi o sytuacje, kiedy to ZUS nie przekazuje w terminie składek do otwartego funduszu emerytalnego z powodu nieprzekazania składek lub też dokumentów ubezpieczeniowych przez płatnika składek lub przez instytucję obsługującą tego typu wpłaty.
Dodatkowej opłaty z pewnością nie można zaliczyć do kosztów uzyskania przychodu. Ustawodawca wykluczył taką sytuację w art. 23 ust. 1 pkt 59 ustawy o PIT i w art. 16 ust. 1 pkt 54a ustawy o CIT.
Egzekucja jest wykluczona
Jeśli płatnik ZUS nie wypełnia dobrowolnie swoich zobowiązań, to musi się liczyć z przymusem poniesienia kosztów koniecznej egzekucji. Zgodnie z art. 64c ust. 1 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji koszty egzekucyjne są nakładane na zobowiązanego. Nie uważa się za koszty uzyskania przychodów odsetek za zwłokę z tytułu opóźnionych wpłat należności budżetowych i innych należności, które wymagają przepisy prawa. Do odsetek za opóźnienie w zapłacie składek ZUS zastosowanie mają przepisy ordynacji podatkowej, co wynika z art. 23 ust. 1 ustawy o systemie. 1 pkt 17 ustawy o CIT do kosztów uzyskania przychodów, nie można zaliczyć kosztów egzekucyjnych związanych z niewykonaniem przewidzianych zobowiązań.