Utrzymanie systemu zarządzania środowiskowego – najważniejsze wyzwania

ISO 14001 to wiodący standard dotyczący systemów zarządzania środowiskowego, funkcjonujący w oparciu o międzynarodowe regulacje i ustalenia. Implementacja normy w przedsiębiorstwie stanowi potwierdzenie konsekwentnego wdrażania wszelkich elementów mających na celu doprowadzenie do maksymalnego ograniczenia negatywnego wpływu danej organizacji na środowisko. 

Przestrzeganie wymogów ISO 14001 pozwala między innymi zmniejszyć ilość odpadów i pobór energii, zwiększyć efektywność i rentowność oraz obniżyć koszty prowadzenia działalności. Jakie są najważniejsze wyzwania dotyczące utrzymania systemu zarządzania środowiskowego w firmie? 

Poprawne funkcjonowanie systemu zarządzania środowiskowego ISO 14001 w firmie 

Poprawne funkcjonowanie systemu zarządzania środowiskowego, zgodnego ze standardem ISO 14001, zakłada właściwe opracowanie i wdrożenie polityki środowiskowej firmy, identyfikację aspektów środowiskowych oraz planowanie działań redukujących wpływ prowadzonej działalności na środowisko naturalne.

Opracowanie i wdrożenie polityki środowiskowej 

Opracowanie i wdrożenie polityki środowiskowej w firmie przebiega etapami. Kolejno wykonywane są następujące kroki: 

• przeprowadzenie przeglądu ekologicznego przedsiębiorstwa, 
• określenie strategii działalności przedsiębiorstwa i prowadzonej przez niego polityki w zakresie ochrony środowiska, 
• wdrożenie programu zarządzania środowiskowego w przedsiębiorstwie, 
• przeprowadzenie przeglądu aktualnie funkcjonującego systemu zarządzania środowiskowego i dokonanie jego oceny przez audytorów jednostki certyfikującej, 
• podjęcie decyzji przez kierownictwo przedsiębiorstwa o przystąpieniu do wdrażania systemu zarządzania środowiskowego.

Identyfikowanie aspektów środowiskowych w firmie 

Poprawna identyfikacja aspektów środowiskowych w firmie stanowi kluczowy element w przygotowaniu przedsiębiorstwa do wdrożenia normy ISO 14001. Zalecane jest stworzenie mapy komponentów środowiskowych z uwzględnieniem następujących kategorii: 

• oddziaływanie na powietrze, 
• oddziaływanie na wodę, 
• oddziaływanie na glebę, 
• oddziaływanie na krajobraz, 
• obciążenie środowiska odpadami, 
• uwalnianie energii do środowiska (drgania, hałas, ciepło, chłód, pole elektromagnetyczne).

Identyfikacja aspektów środowiskowych w firmie wymaga uwzględnienia przede wszystkim takich elementów, jak: 

• emisja do powietrza, 
• zrzuty do wód, 
• gospodarka odpadami,
• wykorzystanie surowców i zasobów naturalnych, 
• inne kwestie związane z lokalnym środowiskiem i lokalnym społeczeństwem.

Planowanie działań redukujących wpływ prowadzonej działalności na środowisko naturalne 

Do działań redukujących wpływ prowadzonej działalności na środowisko naturalne zaliczają się przede wszystkim: 

• wybór surowców i towarów w oparciu o kryterium środowiskowe, 
• maksymalizowanie wykorzystania surowców poprzez zastosowanie zrównoważonych technologii produkcyjnych, 
• minimalizowanie produkcji odpadów, 
• korzystanie z nowoczesnych, energooszczędnych maszyn, 
• stosowanie rozwiązań projektowych pozwalających na długotrwałe, bezawaryjne użytkowanie produkowanych wyrobów, 
• wdrożenie rozwiązań umożliwiających późniejszy recykling lub odzysk produkowanych wyrobów, 
• ustalenie zasad dotyczących segregacji odpadów. 

W celu zapewnienia poprawnego funkcjonowania systemu zarządzania środowiskowego w zgodzie ze standardem ISO 14001, przedsiębiorstwo musi również na bieżąco monitorować działania środowiskowe w firmie i oceniać ich wyniki. 

Wyzwania związane z utrzymaniem i doskonaleniem systemu zarządzania środowiskowego 

Do głównych wyzwań związanych z utrzymaniem i doskonaleniem systemu zarządzania środowiskowego należą zaangażowanie pracowników, zarządzanie dokumentacją i spełnianie wymagań normy 14001 w kontekście zmieniających się przepisów i oczekiwań klientów. 

Zaangażowanie pracowników

Świadomość i zaangażowanie pracowników firmy stanowią klucz do poprawnego działania systemu zarządzania środowiskowego w firmie. W celu zmotywowania zatrudnionych osób do przestrzegania nowych regulacji, warto przede wszystkim postarać się o wzrost ich świadomości ekologicznej. Istotne jest ponadto umożliwienie pracownikom zgłaszania zauważonych problemów i przedstawiania własnych rozwiązań na usprawnienie pracy przedsiębiorstwa. Motywację do przestrzegania nowych regulacji powinna stanowić również wynikająca z wdrożenia normy ISO 14001 poprawa jakości i bezpieczeństwa pracy. 

Zarządzanie dokumentacją

Zarządzanie dokumentacją systemu zarządzania środowiskowego ISO 14001 wymaga:

• stworzenia jednej wersji wytycznych, procedur i instrukcji mówiących pracownikom, jak mają pracować, 
• umieszczenia wszystkich wytycznych w miejscu łatwo dostępnym, ale uniemożliwiającym niesankcjonowane wprowadzanie zmian w sposób niezauważony, 
• wprowadzania zmian w sposób uporządkowany, 
• niezwłocznego informowania pracowników o wszystkich wprowadzonych w dokumentacji zmianach. 

Obszerność dokumentacji systemowej nie powinna być narzucana odgórnie, lecz zależeć od charakteru i wielkości organizacji, złożoności jej oddziaływań na środowisko, kompetencji personelu i dotychczas stosowanych w organizacji metod zarządzania. 

Spełnianie wymagań normy ISO 14001 w kontekście zmieniających się przepisów i oczekiwań klientów

Przedsiębiorstwo wdrażające normę ISO 14001 staje również przed wyzwaniem związanym z ciągle zmieniającymi się przepisami dotyczącymi ochrony środowiska naturalnego, a także wciąż rosnącymi oczekiwaniami klientów. By im sprostać, firma musi nieustannie poszukiwać nowych ekologicznych rozwiązań i inwestować w rozwój nowoczesnych technologii.