Czy prawo jest tylko dla bogatych?

W Polsce ani prawo, ani instytucje stojące na jego straży, nie cieszą się zbytnim szacunkiem. Niestety pod tym względem nie do końca wyleczyliśmy się jeszcze z postkomunistycznych kompleksów, mimo że prawny bałagan z jakim mięliśmy do czynienia w latach wielkich przemian strukturalnych został już w ogromnej części posprzątany. Dlaczego właściwie Polacy nie poważają prawa?

Historia najnowsza

Jeszcze w latach dziewięćdziesiątych, zwłaszcza wczesnych, skala korupcji w naszym kraju była gigantyczna. Był to czas ogromnych przemian, kolejne rządy były bardzo aktywne jeśli chodzi o ustawodawstwo, które w znacznym stopniu zmieniło naszą rzeczywistość. Polską wstrząsnęło kilka potężnych afer, w których ujawniono, że lobby i ludzie dysponujące potężną gotówką, nie zawsze pochodzącą z legalnych źródeł, usiłują wpływać na posłów i że w dużej mierze prawo tworzone jest dla nich, nie dla zwykłych obywateli. Polacy, podobnie jak inni mieszkańcy byłego bloku wschodniego, dobrze pamiętali czasy w których ich wpływ na działanie państwa był pozorny, afery pokazały, że jakkolwiek zmienił się układ sił kształtujących kraj, to jednak sprawczość przeciętnego obywatela pozostała na niskim poziomie.

Jak to wygląda obecnie?

Polska o zmienionym ustroju stopniowo zwalczała korupcję aż do momentu, w którym jej skala umożliwiła przyjęcie jej do Unii Europejskiej. Afery nadal się zdarzają, jednak nie mają takiej mocy jak te wcześniejsze. Prawo i prawnicy wydają się przynajmniej w pewnym stopniu służyć przeciętnemu obywatelowi. Co prawda na usługi najlepszych kancelarii prawniczych stać wyłącznie zamożnych obywateli, jednak istnieją również prawnicy prowadzący działalność pro publico bono (za darmo) czy internetowe biura prawne, jak https://eprawohub.pl, za których usługi co prawda trzeba płacić, jednak ich ceny nie są na tyle wysokie, aby kogokolwiek odstraszyć. Trudno jednak łudzić się, że lobby i grupy kapitałowe przestały wpływać na posłów – ich wpływ istnieje i to nie tylko w naszym kraju, ale na całym świecie. Mimo wszystko Polski nie można już określić mianem państwa mafijnego, nawet jeśli prawa obywateli zostają przekroczone – możemy dochodzić sprawiedliwości i liczyć na to, że ostatecznie zostanie wydany właściwy werdykt. Zaufanie do prawników i sądownictwa wydaje się stopniowo rosnąć, choć ów wzrost zaufania widać tylko w dłuższej, obejmującej kilka, czy nawet kilkanaście lat perspektywie.

Dostępność aktów prawnych

Ogromną rolę w procesie prawnej edukacji społeczeństwa odgrywa internet. W chwili obecnej na stronach rządowych publikowane są wszystkie akty prawne i nowelizacje, dzięki którym każdy jest w stanie dotrzeć do odpowiedniego dokumentu lub tekstu ujednoliconego. Jedyną barierą na drodze do znajomości prawa jest bariera intelektualna – dokumenty te są pisane trudnym językiem, który dla laika może być niezrozumiały. Wszystkiego można się jednak nauczyć, Polacy dzięki internetowi stają się więc stopniowo coraz bardziej świadomi swoich praw i coraz skuteczniej je egzekwują. Wszystko wskazuje na to, że proces ten będzie postępował.